Để điều chỉnh và lưu công suất phát từ điện mặt trời, điện gió nhằm phục vụ cho nhu cầu tự tiêu thụ hoặc tích trữ điện dư thừa, thị trường đang hướng tới giải pháp lưu trữ điện năng thế hệ mới.
Tiện ích nhưng thiếu pháp lý
Sử dụng năng lượng tái tạo đang trở thành xu thế toàn cầu và chiếm một phần tỷ trọng trong các tổ hợp năng lượng. Để lưu trữ năng lượng có thể tạo điều kiện cho hệ thống điện kiểu mới, một số công ty sản xuất lớn Trung Quốc đã nghiên cứu và chuẩn bị cho ra mắt hệ thống lưu trữ năng lượng với khả năng tích hợp cao, giải pháp này sẽ giúp các doanh nghiệp sử dụng tiến xa hơn trong khả năng tối đa hóa mô hình tự dùng, quản lý tối ưu nhu cầu tiêu thụ của phụ tải, góp phần tăng thêm giá trị về kinh tế.
Chia sẻ tới Diễn đàn Doanh nghiệp cụ thể hơn về tính năng sản phẩm này ông Nguyễn Ngọc Ánh – Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ Năng lượng Alena cho biết; nhu cầu sử dụng điện năng lượng tái tạo là xu hướng hiện nay vì nhiều nguyên nhân như tiết kiệm điện, bảo vệ môi trường, đạt các chứng nhận xanh, tích trữ điện năng để sử dụng lại khi mất điện lưới.
Các hãng sản xuất Trung Quốc đã công bố các thiết bị biến tần lưu trữ với những tính năng mới đi kèm là bộ EMS tích hợp, hỗ trợ quản lý nhu cầu tiêu thụ của phụ tải, chênh lệch giá cao điểm – thấp điểm.
Với các tính năng điều chỉnh công suất phát điện mặt trời, điện gió, người sử dụng có thể điều chỉnh công suất phát điện năng lượng mặt trời, gió lên lưới điện EVN cho nhu cầu tự tiêu thụ hoặc tích trữ điện dư thừa của điện mặt trời, gió qua hệ thống lưu trữ năng lượng BESS (battery energy storage system).
Với tính năng cài đặt chế độ sạc điện lưới vào giờ thấp điểm và sử dụng lại lượng điện này vào giờ cao điểm có thể tiết kiệm được rất nhiều tiền điện nếu nhu cầu sử dụng điện cao.
Cụ thể theo giá điện kinh doanh mới nhất cao của EVN thì giải pháp lưu trữ quả là bài toán kinh tế cho người sử dụng. Chẳng hạn:
| Điện áp | Giờ bình thường | Giờ thấp điểm | Giờ cao điểm |
| Điện áp từ 110 kV trở lên | 1.536 đ/kWh | 970 đ/kWh | 2.759 đ/kWh |
| Điện từ 22 kV đến dưới 110 kV | 1.555 đ/kWh | 1.007 đ/kWh | 2.871 đ/kWh |
| Điện áp từ 6 kV đến dưới 22 kV | 1.611 đ/kWh | 1.044 đ/kWh | 2.964 đ/kWh |
| Điện dưới 6kW | 1.685 đ/kWh | 1.100 đ/kWh | 3.076 đ/kWh- |
Tuy nhiên, hiện tại tính pháp lý cho mô hình này được áp dụng tại Việt Nam vẫn chưa có. Bài toán sử dụng điện bằng hệ thống BESS chưa có quy định, hướng dẫn để người sử dụng đầu tư hoặc để sử dụng đúng.
Ông Ánh nhấn mạnh, nếu EVN không có văn bản hướng dẫn cụ thể, EVN có thể quy kết khách hàng sử dụng điện sai mục đích và có thể bị quy kết vi phạm các điều khoản hợp đồng mua bán điện giữa hai bên. Một số trường hợp sử dụng điện phát sinh từ hệ thống năng lượng mặt trời và hệ thống lưu trữ BESS còn đang tồn đọng do EVN chưa có quyết định và hướng dẫn rõ ràng.
Chẳng hạn như trường hợp đã xảy ra là hợp đồng mua bán điện mặt trời năm 2020 có tình trạng chủ đầu tư tự tiêu thụ dẫn tới công suất phát điện lên lưới bị cho rằng công suất phát điện của hệ thống chưa phù hợp với công suất đã ký trong hợp đồng mua bán điện với EVN, dẫn đến việc chủ đầu tư bị EVN yêu cầu giải trình mặc dù hợp đồng mua bán điện FIT2 cho phép bán một phần hoặc bán hết cho EVN.
Nếu dùng hệ thống lưu trữ, trường hợp khách hàng sử dụng điện của EVN giờ thấp điểm để sạc vào hệ thống BESS và sau đó sử dụng lại vào giờ cao điểm là điểm mới hiện nay là quá tốt, tuy nhiên EVN chưa có quy định và hướng dẫn cho mục đích sử dụng điện loại hình này.
Riêng EVNSPC hiện nay chưa cho phép đấu nối hệ thống solar cho nhu cầu tự sử dụng mặc dù đây là nhu cầu hợp pháp và đúng mục tiêu tiết kiệm điện mà ngành điện tuyên truyền.
Thiếu tính thống nhất kỹ thuật
Theo các chuyên gia, về kỹ thuật cũng còn nhiều vấn đề có thể phát sinh trong tương lai như là chất lượng pin Lithium dành cho lưu trữ gồm các loại nào, các hãng nào được phép cung cấp, an toàn cháy nổ, rác thải môi trường do pin lithium thải ra.
Một hệ thống lưu trữ năng lượng gồm có 2 phần chính đo là phần biến tần và phần pin Lithium lưu trữ. Mỗi phần cần có tham chiếu các tiêu chuẩn phù hợp để hướng dẫn khách hàng sử dụng đúng thiết bị đáp ứng tiêu chí, tiêu chuẩn trong trường hợp sử dụng đúng loại thiết bị chất lượng hoặc phải làm việc với EVN hoặc có hợp đồng mua bán điện thừa cho EVN.
Trước những lợi ích và bất cập trên, ông Ánh khuyến cáo các tiêu chuẩn cho bộ biến tần, bộ chuyển đổi, bộ điều khiển và thiết bị hệ thống kết nối để sử dụng với nguồn năng lượng phân tán, thiết bị điều khiển pin nhiên liệu, hệ thống quang điện hoặc hệ thống tương tác tiện ích phải tham khảo theo các tiêu chuẩn quốc tế: CE LVD IEC 62109/62477, CE EMC IEC 61000, UL1741.
Về phần bộ lưu trữ điện BESS cũng tương đồng với các bộ lưu trữ của UPS nên hiện nay khách hàng có thể tham khảo tiêu chuẩn TCVN 9631-3:2013 hoàn toàn tương đương với IEC 62040-3:2011, IEE1547, UL9540, UL1741.
Về mặt chất lượng sản phẩm cũng cần phải quan tâm vì chưa có nhà máy nào trong nước có thể sản xuất được pin Lithium công nghệ cao nên phải nhập pin Lithium từ Trung Quốc. Vì vậy việc này nảy sinh các vấn đề an toàn, rác thải do sản phẩm kém chất lượng như: làm sao phân biệt được đó là pin loại A hay loại B, sản phẩm mới hay sản phẩm cũ, tuổi thọ của pin và những hãng nào được phép cung cấp pin tại Việt nam. Do đó, cần có văn bản hướng dẫn hoặc thông báo các loại pin của các hãng sản xuất pin (cell) hoặc ráp pin nằm trong TOP20 để khách hàng yên tâm đầu tư.
Theo Diễn đàn Doanh nghiệp
